Даяшы қыздың айласы: сенім мен алаяқтықтың арасы қаншалықты жақын?
Қоғамдағы адамгершілік пен сенімнің қаншалықты құнды екенін күнделікті өмірден-ақ байқаймыз. Бірақ кейде сенім суицид секілді өз иесін өлтіруі мүмкін. Түркістан қаласындағы бір дәмханада жұмыс істеген даяшы қыз әріптесінің сенімін пайдаланып, оны жарты миллион теңгеге алдап кеткені соның бір дәлелі. Бұл оқиға бізге не үйретеді?
Сенім мен сатқындық
Жәбірленуші әйел банктік қосымшаны дұрыс қолдана алмағандықтан, әріптесінен несиесін төлеп беруді сұрайды. Көмектесуге келісім берген даяшы қыз бастапқыда оның өтінішін орындайды. Бірақ осы мүмкіндікті пайдаланып, жәбірленушінің телефонын жасырын алып, екі банктен онлайн несие рәсімдейді. Ақша өз пайдасына жұмсалғанын аңғармаған әріптесі тек банк хабарламасынан кейін ғана алданып қалғанын түсінеді.
Бұл жерде сұрақ туындайды: бір сәттік пайда үшін сенімді таптау, өзіңді құтқару үшін өзгені құрбан ету – бұл қазіргі қоғамда үйреншікті құбылысқа айналып бара ма?
Бұрын алаяқтар адамдарды алдау үшін көшеде арзан тауар сатып, жалған лоторея ұсынатын еді. Қазір олар технологияны қару қылып алды. Банк қосымшалары, онлайн несиелер, SMS-кодтар – бұлардың бәрі алаяқтардың қолындағы құралға айналды.
Бұл оқиғада даяшы қыздың жоспары оңай орындалды: жәбірленуші оның көмегіне сеніп, телефонын қараусыз қалдырды. Бүгінде тек қарт адамдар ғана емес, жас буынның өзі цифрлық қауіпсіздікке немқұрайлы қарайды.
Бұл оқиға бізге не үйретеді?
- Сенім мен аңғалдық – қауіпті қоспа. Көмек сұрар алдында сол адамға қаншалықты сенуге болатынын ойланған жөн.
- Цифрлық сауаттылық маңызды. Қазіргі заманда банк қосымшасын қолдануды білмеу – қаржылық тәуекелге ұрынудың бір жолы.
- Құпия мәліметтерді ешкімге сеніп тапсыруға болмайды. Банк картасы, телефон, құпиясөз – бұлар жеке адамның меншігі және оларды қорғау – өз жауапкершілігіңіз.
Даяшы қыздың бұл қылығы оған уақытша ғана пайда әкелді. Қазір ол сотқа дейінгі тергеу амалдарынан өтуде. Бірақ мәселе тек бір қыздың заң бұзғанында емес. Бұл оқиға адамдардың сенімін пайдалану, цифрлық алаяқтық және қаржылық сауатсыздықтың қаншалықты қауіпті екенін тағы бір дәлелдеді.
Кез келген адам даяшы қыздың орнында болуы мүмкін. Бірақ біз өз әрекетіміздің салдарын ойлауымыз керек. Өмірде сенім сатып алынбайды, ал оны бір рет жоғалтсаң – қайта қалпына келтіру мүмкін емес.