Қазақстанда 2025 жылдың 13 наурызынан бастап Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске енгізілген жаңа өзгерістер күшіне енеді. Бұл түзетулер негізінен құқық бұзушылықтардың алдын алуға және қоғамдық тәртіпті сақтауға бағытталған. ҚР Ішкі істер министрлігі (ІІМ) Әкімшілік полиция комитетінің төрағасы Қайсар Сұлтанбаев осы өзгерістер туралы толығырақ айтып берді.
Қоғамдық тәртіп және жол қозғалысы қауіпсіздігі
Жаңа өзгерістерге сәйкес:
- Автокөлік қозғалысы кезінде жолаушылардың денесін көліктен шығаруына тыйым салынады. Бұл ереже көбінесе бітіру кештері мен үйлену тойларында сақталмайды. Осы әрекет үшін 10 АЕК (айлық есептік көрсеткіш) мөлшерінде айыппұл қарастырылған. Бұл талапты бұзғаны үшін жауапкершілік жолаушыға да, жүргізушіге де бірдей жүктеледі.
- Қарсы жолаққа шығу ережелері қатаңдатылады. Бұрын көлік басқару құқығынан айырылмайтын адамдарға бұл ереже қолданылмайтын. Енді олар үшін 30 АЕК көлемінде айыппұл қарастырылған.
- Теміржол өткелдерінде ережені бұзу үшін айыппұл 10-нан 20 АЕК-ке дейін артты. Сонымен қатар, темір жол маңында мал жаюға тыйым салынып, «ескерту» шарасы алынып тасталды. Бұл қауіпсіздікті арттыру мақсатында енгізілді.
Жауапкершілікті жеңілдету
Бірқатар әкімшілік құқық бұзушылықтар бойынша жаза жеңілдетілді:
- Ақылы тұрақ үшін төлемді уақытылы жасамағандар үшін айыппұл 3 АЕК-тен 1 АЕК-ке дейін төмендетілді. Ал бұл әрекет қайта жасалған жағдайда, айыппұл 5 АЕК-тен 2 АЕК-ке дейін азайды.
- Автокөліктің күндізгі шамдарын жақпағаны үшін айыппұлдың орнына ескерту беріледі.
Полиция жұмысына енгізілген жаңашылдықтар
Жаңа өзгерістер полиция қызметін оңтайландыруға бағытталған:
- Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді ZOOM, WhatsApp секілді мобильді қосымшалар арқылы қашықтан қарауға мүмкіндік беретін өзгерістер енгізілді. Бұл полиция қызметкерлерінің уақытын үнемдеп, қоғамдық тәртіпті сақтауға көбірек көңіл бөлуге жол ашады.
- Жедел қызмет көліктерінің қозғалысына кедергі келтіргендер үшін айыппұл 7 АЕК-тен 20 АЕК-ке дейін өсті. Бұл талапты қайта бұзғандар үшін 40 сағаттық қоғамдық жұмыстар енгізілді.
- Жалған шақыртулар үшін айыппұл 30 АЕК-тен 60 АЕК-ке дейін көтерілді.
Мас күйде көлік басқару: ІІМ ұстанымы
Қоғамда мас күйінде көлік басқарғаны үшін жүргізу құқығынан айыру мерзімін қысқарту туралы пікірталастар жүріп жатыр. Алайда, ІІМ бұл өзгеріске қарсы. Қайсар Сұлтанбаевтың айтуынша, басқа елдерде бұл үшін әлдеқайда қатал жазалар қарастырылған.
- Жапонияда мас жүргізушіге айыппұл салынып, түрмеге жабылады, ал оның қасында болған жолаушылар да жазаланады.
- Малайзияда мас жүргізушілердің жұбайлары да жауапкершілікке тартылады.
- Беларусь елінде жүргізуші мас күйінде қайта ұсталған жағдайда, оның көлігі тәркіленіп, мемлекет кірісіне сатылады.
- Қытайда мас жүргізушілер 5 жылға дейін жүргізу куәлігінен айырылады, ал апатқа себепкер болса, өлім жазасына кесілуі мүмкін.
Қазақстанда қазір мас күйінде көлік басқарғаны үшін біршама жеңіл жаза қолданылатыны атап өтілді. Сондықтан ІІМ бұл талапты жұмсартуды қажетсіз деп санайды.
ІІМ өкілі азаматтарды заң талаптарын сақтауға шақырып, кез келген құқық бұзушылықтың салдары болуы мүмкін екенін ескертті. Бұл өзгерістер қоғамдағы қауіпсіздік деңгейін арттырып, құқық бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған.
Сіздің пікіріңіз қандай? Жаңа өзгерістер әділ деп ойлайсыз ба?